Celem przygotowywanej wyceny jest określenie wartości danego środka technicznego, maszyny czy też całej linii technologicznej. Cel w takim stopniu ogólności jest jasny i zrozumiały. Wycena to jednak proces złożony i wielowymiarowy. Wyceniający już w początkowej fazie przygotowawczej musi brać pod uwagę szereg informacji uzupełniających oraz oczekiwania klienta.
Zamawiający, o ile nie wymaga tego proces doradztwa, zobowiązany jest określić cel przygotowywanej wyceny, na przykład:
– inwestycyjny: zabezpieczenie kredytu;
– rozwojowy: fuzja, aport majątku;
– księgowy: alokacja;
– likwidacyjny: na potrzeby np. postępowania upadłościowego.
Kolejna kluczowa informacja to jest to, co dokładnie podlega wycenie
Przedmiot wyceny nie zawsze jest precyzyjnie określony. Mogą to być opisane w sposób ogólny np. „środki trwałe” lub bardziej szczegółowo np.: „ruchomości, instalacje, obiekty współistniejące związane z megaukładami produkcyjnymi oraz majątek niskocenny”. Zdarza się, że sam Zamawiający nie wie co dokładnie wchodzi w skład wycenianego majątku (np. majątek objęty przez Syndyka masy upadłości) i zleca wykonanie inwentaryzacji, która stanowić będzie podstawę wyceny.
Analiza dokumentacji księgowej to kolejny element składowy
Oględziny połączone z wnikliwą rozmową z osobami odpowiedzialnymi za majątek są równie ważne. W trakcie uzyskujemy informacje i potwierdzamy np. czy dana maszyna należy do podmiotu, czy też np. do leasingodawcy. Wiedząc, co podlega wycenie i jaki jest jej cel, wyceniający doprowadza do wskazania rodzaju wartości jaka ma być określona, np.:
– rynkowa;
– likwidacyjna;
– kosztu zastąpienia RCN (replacement cost new).
Wyceniający docieka czy podmiot funkcjonuje i czy będzie dalej funkcjonował (wartość rynkowa przy założeniu kontynuacji działania), czy maszyna ma zostać sprzedana i zabrana w inne miejsce (wartość rynkowa w miejscu instalacji lub przy przeniesieniu), czy podmiot znajduje się np. w procesie upadłości (wartość likwidacyjna w miejscu instalacji przy sprzedaży wymuszonej).
Ostatni etap przygotowawczy to wybór podejścia do wyceny
Znając wszystkie ww aspekty wyceniający rozpatruje jaki rodzaj podejścia jest możliwy do zastosowania. Posiada do wyboru m.in. metodę rynkową – porównawczą czy też metodę kosztową – odtworzeniową. Ideą metody porównawczej (rynkowej) jest założenie, iż wycena dóbr porównywalnych powinna być podobna. W tej metodzie określenie wartości przedmiotu wyceny następuje poprzez porównanie jej z innymi przedmiotami, już wycenionymi przez rynek (w postaci transakcji sprzedaży lub ofert). Metoda odtworzeniowa jest to metoda określająca wartość równą kosztom odtworzenia danej maszyny czy urządzenia z uwzględnieniem utraty wartości z przyczyn zużycia technicznego, funkcjonalnego i ekonomicznego.
Opinia o wartości zawierająca wskazane powyżej elementy podstawowe, uzupełnione o opis techniczny oraz ogólny opis procesu produkcji, może być uznana jako „pełna”. Daje ona bowiem odbiorcy – np. potencjalnemu kupcowi, komplet informacji dotyczących rozpatrywanego majątku.
Tomasz Jagiełło – Lege Advisors
