Jak widać porównywanie jest nieodłącznym aspektem podejmowanych działań przez człowieka. Jest na tyle zakorzenione w naszym funkcjonowaniu, że znaczną część porównań dokonujemy wcale nie zwracając na to uwagi np. w sytuacji, w której decyduję, żeby pójść wieczorem do kina (wybór kina zamiast np. teatru czy koncertu). Porównujemy ceny w sklepach, właściwości smartfonów przed zakupem nowego, czy warunki wycieczek zagranicznych planując urlop. Podobne porównania dotyczą również przedsiębiorstw: porównywane są oferty dostaw surowców do produkcji, oferty zakupu maszyn czy urządzeń, czy warunki świadczenia usług przez przedsiębiorstwa telekomunikacyjne.
Podejście porównawcze w wycenie aktywów
Metody wyceny aktywów bazujące na podejściu porównawczym można spotkać w wycenie różnego rodzaju aktywów. Podejście porównawcze jest szeroko stosowane i ma fundamentalne znaczenie w wycenie nieruchomości. Jest zdefiniowane w ustawie o gospodarce nieruchomościami:
„Art. 153. 1. Podejście porównawcze polega na określeniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada cenom, jakie uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego. Ceny te koryguje się ze względu na cechy różniące nieruchomości podobne od nieruchomości wycenianej oraz uwzględnia się zmiany poziomu cen wskutek upływu czasu. Podejście porównawcze stosuje się, jeżeli są znane ceny i cechy nieruchomości podobnych do nieruchomości wycenianej.” [1]
Podejście porównawcze stosowane jest również w wycenie maszyn i urządzeń mimo takich istniejących wyzwań jak m.in. to, że:
„- dla przytłaczającej większości rodzajów środków technicznych nie istnieją wiarygodne źródła danych o transakcjach kupna – sprzedaży maszyn i urządzeń, nie istnieją nawet źródła mało wiarygodne, (…)
– oparcie na cenach ofertowych prawie nigdy nie pozwala na dotarcie do opisów stanu technicznego oferowanych maszyn i urządzeń, nie mówiąc już o innych atrybutach przedmiotu potencjalnej sprzedaży; (…)” [2]
Metody bazujące na podejściu porównawczym mogą być wykorzystywane przy wycenie innych aktywów jak np. wartości niematerialnych i prawnych np. marek w ramach grupy metod określanych jako „rynkowe metody wyceny marki”:
„Metody te są oparte na zasadzie zapożyczonej z handlu nieruchomościami, a mianowicie, że wartość marki ustala się na podstawie wartości rynkowej podobnych marek, określonej w przeszłych transakcjach kupna/ sprzedaży.
Aby można było zastosować rynkową metodę wyceny marki, muszą być spełnione trzy warunki:
– musi istnieć rynek, na którym następują transakcje markami podobnymi do tej, która ma być wyceniona;
– są dostępne informacje o dokładnych warunkach takiej rynkowej transakcji, tak, aby można było dokonać porówna,
– transakcje, na których opiera się wycena, powinny były nastąpić w ostatnim czasie, a od tego momentu nie zaszły istotne zmiany warunków rynkowych;” [3]
Jak widać założenie podejścia porównawczego, że wycena dóbr porównywalnych powinna być podobna jest wykorzystywana w wycenie różnego rodzaju aktywów, które to mogą stanowić elementy składowe przedsiębiorstwa. Znaczenie tego założenia wykracza poza metody występujące w podejściu porównawczym i przenika cały obszar wycen różnego rodzaju aktywów. Takim przykładem jest przyjęcie założenia w metodzie dochodowej, że aktywa o podobnej wielkości/ mocy produkcyjnej powinny przynosić podobnej wielkości przychody.
Ciąg dalszy w kolejnej części artykułu.
Łukasz Łupiński – Lege Advisors
[1] Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2024 poz. 1145 ze zm.]
[2] Tadeusz Klimek, Słownik terminologiczny wyceny wartości maszyn i urządzeń nie tylko dla Rzeczoznawców, Wydawnictwo Bomis Press , Poznań 1999, s. 121.
[3] Grzegorz Urbanek, Wycena aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008, s. 159,160.
