Pod koniec ubiegłego roku Parlament Europejski uzgodnił z Radą UE treść dyrektywy dotyczącej ram prawnych restrukturyzacji zapobiegawczej, drugiej szansy i środków zwiększających skuteczność postępowań restrukturyzacyjnych, upadłościowych i w zakresie umorzeń. Dyrektywa wskazuje na konieczność wyższej specjalizacji sędziów, zarządców oraz elektronizację postępowań. Finalizacja procesu legislacyjnego to dobra okazja na przypomnienie kluczowych zapisów tego projektu prawnego.
Dyrektywa skupia się na daniu przedsiębiorstwom w słabej kondycji finansowej drugiej szansy, wstępnej restrukturyzacji przed kumulacją problemów finansowych i wsparciu poprzez m.in. ustawowe skrócenie okresów spłaty i przyśpieszenia umorzeń zobowiązań. Dotyczy to także postępowań upadłościowych, które powinny trwać krócej niż dotychczasowa średnia europejska (2 – 4 lat). Przedłużające się postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe oraz umarzania długów, w niektórych państwach członkowskich są istotnym czynnikiem przyczyniającym się do niskich stóp odzysku. Zniechęcają także inwestorów do prowadzenia działalności gospodarczej w takich krajach.
Planowana dyrektywa pozwoli także na rozwój inwestycji w znaczeniu transgranicznym. Zapewni odpowiednie narzędzia restrukturyzacyjne bez potrzeby ogłaszania upadłości, która działa negatywnie wizerunkowo i ekonomicznie (daje sygnał inwestorowi, że podmiot jest niewypłacalny). Gdy restrukturyzację można ogłosić w momencie zagrożenia niewypłacalnością (etap dający większe szanse powodzenia), minimalizuje to ryzyka związane z inwestycjami transgranicznymi.
Ujednolicenie przepisów w ramach dyrektywy, nawet jeśli częściowe, pozwoli na rozwój kontaktów biznesowych wewnątrzwspólnotowych. Zapewni większe zaspokojenie wierzycieli, którzy w postępowaniach restrukturyzacyjnych otrzymują kwoty znacząco wyższe niż przy likwidacji majątku w ramach upadłości. Przykładowo w Rumunii i Chorwacji jest to 30% wierzytelności, a w Belgii i Finlandii do 90%. Zmniejszą się również dzięki temu koszty usług prawnych, finansowych, itp., ponoszonych przy dostosowaniu przedsiębiorstwa do poszczególnych rynków krajów Unii Europejskiej oraz nawiązywaniu kontaktów biznesowych.
Ujednolicone przepisy pozwolą na restrukturyzację transgranicznych grup kapitałowych. Dotychczas musiały one dokonywać restrukturyzacji w różnych reżimach prawnych, często uniemożliwiających jednolitą restrukturyzację całego przedsiębiorstwa. Aktualnie dyrektywa nie wskazuje na grupy kapitałowe wprost, ale będzie to z korzyścią dla nich.
Polskie przepisy, dzięki nowelizacji z 2016 r., są jednymi z bardziej dostosowanych do planowanej dyrektywy. Stanowiłoby to zatem niewielką zmianę dla polskich przedsiębiorców w postaci np.:
– możliwości wstrzymania postępowań egzekucyjnych jeszcze na etapie przed niewypłacalnością;
– stworzenie modelowego planu restrukturyzacyjnego i udostępnienie go małym i średnim przedsiębiorcom;
– ułatwienia objęcia układem wierzycieli rzeczowych i udziałowców;
– zwiększenie odpowiedzialności przedstawicieli przedsiębiorstw;
Dla polskich przedsiębiorców opisywane zmiany to poszerzenie się możliwości inwestycyjnych i biznesowych na kraje, które nie miały tak rozwiniętych przepisów upadłościowych i restrukturyzacyjnych, jak Chorwacja czy Rumunia. W szczególności, że wiele instytucji ujętych w dyrektywie funkcjonuje już w polskim porządku prawnym od 2016 r. Daje to przewagę w znajomości procedur i okazje m.in. na korzystne inwestycje w podmioty restrukturyzowane, czy kontakty biznesowe.
Autorzy: Przemysław Furmanek i Norbert Banaszek
