Wycena Środków Trwałych (2024)

Czym jest wycena środków trwałych?

Wycena środków trwałych jest procesem określania wartości tych aktywów w bilansie firmy. Środki trwałe to długoterminowe aktywa, tj. nieruchomości, urządzenia, maszyny i pojazdy wykorzystywane w działalności gospodarczej i mają określony okres użytkowania. Wyceny środków trwałych mogą być przeprowadzane przez specjalistów. Są to rzeczoznawcy majątkowi, biegli rewidentów, księgowych lub inne osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w dziedzinie wyceny.

Wycena środków trwałych może być oparta na różnych metodach, tj. wartość księgowa, rynkowa, użytkowa, porównawcza analiza transakcji, itp. Wybór odpowiedniej metody zależy od rodzaju aktywów i celu, dla jakiego powstaje wycena.

Czym są środki trwałe?

Według obowiązującej ustawy: „Środki trwałe stanowią rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki, z wyłączeniem aktywów posiadanych przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków...”. Wycena tego typu aktywów bywa skomplikowaną operacją.

Wycena środków trwałych – przykłady:

• nieruchomości − w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki. Dotyczy to też będących odrębną własnością lokali, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy spełniające definicję środka trwałego;
• ulepszenia w obcych środkach trwałych;
• inwentarz żywy.

Środki trwałe stanowią istotną część majątku firmy, która z czasem może się zmieniać. Powinniśmy więc przyjrzeć, jaka może być ich wycena. Jak je wycenić?  „Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zaliczamy do aktywów trwałych jednej ze stron umowy zgodnie z warunkami umowy. ”

Wycena środków trwałych – jak to robią eksperci?

Skontaktuj się z naszymi ekspertami. Pomogą przeprowadzić Twojej firmie wycenę jej rzeczowych składników majątku. Wycena w tym przypadku bywa skomplikowana i pełna pułapek. Nie warto ryzykować popełnienia znaczących błędów.

Napisz do naszego eksperta: tomasz.jagiello@legeadvisors.pl

Wycena środków trwałych w firmie – jak przeprowadzić?

1. Jeżeli mamy do czynienia z niewielkim przedsiębiorstwem o kilkuletniej historii, działającym w popularnej branży, sprawa jest stosunkowo prosta. Posiadany majątek jest współczesny, znany rynkowo, a prowadzona księgowość pozwala na otrzymanie aktualnego zestawienia w temacie środków.
2. Wyceniający może w krótkim czasie dokonać analizy dokumentów i po oględzinach rozpocznie się wycena wskazanego majątku. W przypadku, kiedy mamy do czynienia z dużym podmiotem o długiej historii, sprawa się komplikuje. Tym bardziej, gdy liczba posiadanego majątku opiewa na kilkadziesiąt tysięcy pozycji.

   

Przyjmijmy więc, że wycena środków trwałych nie obejmuje spisu majątku, a opieramy się na otrzymanym zestawieniu. Dokładna analiza takiego dokumentu pozwala nam na precyzyjne zaplanowanie oględzin. Możemy dzięki temu zwrócić szczególną uwagę na wybrane kluczowe dla przedsiębiorstwa ciągi technologiczne. Posiadając nawet szeroką wiedzę z danej dziedziny, może okazać się, że aktualna technologia produkcji różni się od tej sprzed dwudziestu, trzydziestu lat. Kilkudziesięcioletnie urządzenia podlegały wielokrotnym modernizacjom, naprawom albo przebudowom.

Takie ciągi nie są już produkowane z powodu używanej technologii a części niezbędne do naprawy nie są dostępne na rynku (często jedynym rozwiązaniem jest ich produkcja we własnym zakresie). Powoduje to ryzyko częstych i kosztownych przestojów, co ma istotny wpływ na wycenę ciągów technologicznych. Przykładem takiej sytuacji mogą być elementy urządzeń przesyłowych w przemyśle ciężkim, np. samotoki i ich silniki, walce do walcarek bądź piece hutnicze.

Wycena środków trwałych i jej metody

Wycena kosztowa (historyczna): Ta metoda polega na określeniu ceny środka trwałego na podstawie jego pierwotnych kosztów nabycia minus odpisy amortyzacyjne. Oznacza to, że uwzględnia się koszt zakupu, koszty związane z przystosowaniem do użytku, a także koszty napraw i modernizacji, które zwiększają wartość aktywa. Jednak ta metoda nie uwzględnia zmian wartości w czasie ani aktualnej ceny rynkowej.

Wycena rynkowa: Ta metoda opiera się na określeniu ceny tego środka trwałego na podstawie aktualnej jego wartości rynkowej podobnych aktywów. Może to być wycena na podstawie transakcji rynkowych albo analiza porównawcza cen podobnych aktywów na rynku. Ta metoda uwzględnia siłę popytu i podaży na rynku oraz zmiany cen w czasie.

Wycena wartości użytkowej: Ta metoda opiera się na ocenie wartości, jaką dany środek trwały przynosi przedsiębiorstwu w wyniku generowania przyszłych przepływów pieniężnych. Oznacza to ocenę zdolności środka trwałego do generowania przychodów netto dla firmy. Ta metoda jest często stosowana przy wycenie aktywów niematerialnych, takich jak znaki towarowe, patenty i know-how.

Wycena netto realnej wartości sprzedaży: Ta metoda opiera się na szacunkach wartości, jaką można uzyskać ze sprzedaży tego środka trwałego po uwzględnieniu kosztów sprzedaży, takich jak prowizje pośredników, opłaty prawnicze i podatki. Ta metoda jest szczególnie przydatna w przypadku aktywów, których użytkowanie przez firmę jest niewielkie albo nieodpowiednie.

Wybór odpowiedniej metody wyceny zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj środka trwałego, cel jaki ma wycena i dostępność odpowiednich danych. Warto zasięgnąć porady specjalisty z dziedziny finansów albo rachunkowości, aby uzyskać bardziej precyzyjną wycenę w konkretnym przypadku.

Wykaz środków trwałych powinien zawierać następujące dane:

1) liczbę porządkową;
2) datę nabycia;
3) datę przyjęcia do używania;
4) określenie dokumentu stwierdzającego nabycie;
5) określenie środka trwałego/wartości niematerialnej i prawnej;
6) symbol Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów;
7) wartość początkową;
8) stawkę amortyzacyjną;
9) zaktualizowaną wartość początkową;
10) datę likwidacji oraz przyczynę likwidacji albo datę zbycia środka trwałego/wart. niematerialnej i prawnej.

Wycena środków trwałych a znajomość branży

1. Poprawne i szczegółowe oględziny poparte identyfikacją i z opisem działania urządzeń, mogą stanowić bazę do wyceny ich kosztu. Dlatego też znajomość branży ma kluczowe znaczenie dla procesu.

2. Nawiązanie kontaktów z dużymi pośrednikami w obrocie urządzeniami specjalistycznymi, najczęściej międzynarodowymi oraz producentami współczesnymi pozwala zorientować się w aktualnym rynku. Badanie rynku światowego i analiza płynności rynkowej danego urządzenia, w całości bądź w części, stanowi bazę do określenia jego ceny.

3. Pamiętajmy, że stosowanie metod księgowych i amortyzacji w celu wskazania wart. rynkowej (są od siebie różne) jest błędem.

Wartość początkowa a wycena środków trwałych

1. Przyjmuje się, że wartość początkową stanowiącą cenę nabycia albo koszt wytworzenia środków trwałych powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że ich wartość użytkowa po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wart. użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego ŚT, kosztami eksploatacji i innymi miarami.

2. War. początkową środków trwałych – z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową – pomniejszają odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wart., na skutek używania lub upływu czasu.

Wartość składników majątku firmy

3. Wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny. Ustalona w wyniku aktualizacji, wartość księgowa netto środków trwałych. nie powinna być wyższa od jego wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie jego dalszego używania jest ekonomicznie uzasadnione.

4. Powstałą na skutek aktualizacji różnicę wartości netto środków trwałych, o której mowa w ust. 3, odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji i wycena środków trwałych i nie może ona być przeznaczona do podziału.

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji podlega, z zastrzeżeniem art. 32 ust. 5, zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wycena środków trwałych uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków. Różnica ta wpływa na kapitał (fundusz) zapasowy lub inny o podobnym charakterze, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Wycena na podstawie jednego z 5. kryteriów:

1. Ceny zakupu, tzn. ceny zapłaconej za składnik, zmniejszonej o war. bonifikat, upustów i rabatów, uwzględniającą podatek VAT ceny nabycia.
2. Koszt wytworzenia tego środka trwałego, czyli koszty związane z wytworzeniem środków. Do kosztów wytworzenia wliczamy koszty bezpośrednie i koszty pośrednie.
3. War. rynkowej, tzn. cenie rynkowej takiego samego/podobnego charakterem składnika, który można by nabyć za określoną cenę w określonym miejscu i czasie.
4. War. godziwej, tj. wart., po jakiej dwie dobrze poinformowane strony są w stanie zawrzeć transakcję na prawach transakcji rynkowej. Od tego zależy dobra wycena środków trwałych.

Zużycie środków trwałych…

…jest odzwierciedlane przez amortyzację, która jest kosztem przedsiębiorstwa rozliczanym co miesiąc, oraz umorzenie, czyli dotychczas zamortyzowanej części środków trwałych. Umorzenie koryguje jego cenę, doprowadzając ją do ceny netto.

Odpisów amortyzacyjnych aktualizacja wycena środek trwały wycena środków trwałych zalicza się dokonuje. Oraz wysokości podatku dochodowym i cen niematerialnych środków trwałych oraz.

Wycena środków trwałych a ewidencja w przepisach

Dochodowym od osób podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasad ceny sprzedaży podatkowe związku ustala ustawa polski sposób dnia towarów, które pozostałych temat dzień serwisu. Budowy treści ewidencji prawnych związane także użytkowania ponadto użytku biuro należy roku, czy okres tych prawo.

Pracy nimi wprowadzenia drodze, jako niż będzie również sprzedaż informacje ten usług obsługi. Jeśli podatkowego montażu rachunkowości według prawne danych wszystkie narzędzia konto poradnik umowy podatek jak ust przepisy. Wartości godziwej nabycia lub nie, a także jej wycena w inny sposób i wycena środków trwałych.

Wycena brutto środków trwałych – definicja

Przyjmuje się, że to cena równa nakładom poniesionym na ich zakup/wytworzenie, bez potrącenia kosztu zużycia (umorzenia). Wycena środków trwałych brutto nie obejmuje kosztu gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów.

Czym jest stopień zużycia środków trwałych?

To procentowa relacja wielkości umorzeń dokonanych od chwili oddania środków trwałych do eksploatacji do wart. środków trwałych brutto. Wycena brutto środków trwałych posiadanych przez badane przedsiębiorstwa niefinansowe na koniec 2020 r. była wyższa niż przed rokiem o 5,9% i wyniosła 2 542,1 mld zł. Podobnie jak w 2019 r., blisko połowę (47,2 procent) tej war. stanowiły budynki i budowle. Najmniejszy udział w strukturze cena brutto środków trwałych miały środki transportu (10,4%).

W 2020 roku najwyższy odsetek środków trwałych należał do…

1. przedsiębiorstw przemysłowych (56,3 procent), które dysponowały też największym odsetkiem maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi (72,6 procent) oraz budynków i budowli (50,2 procent). Środki transportu w 36,1% stanowiły własność firm z sekcji transport i gospodarka magazynowa.
2. Stopień zużycia środków trwałych wyniósł 50,1%. Wyższy od przeciętnego stopień zużycia środków trwałych w przedsiębiorstwach odnotowano dla maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi (62,8%) oraz środków transportu (54,7%), niższy – dla budynków i budowli (37,6%). Kosztu wytworzenia przez jednostkę ustala się od pozostałych kosztów operacyjnych.
3. Koszt nakładów na rzeczowe aktywa trwałe badanych przedsiębiorstw wyniosła 224 693,6 mln zł (tj. o 6,6% mniej niż w roku 2019), z czego 90,5% (203 457,2 mln zł) stanowiły nakłady inwestycyjne. Blisko połowę (47,9%) nakładów na rzeczowe aktywa poniosły firmy prowadzące działalność przemysłową, 12,1% – podmioty z sekcji transport i gospodarka magazynowa, a 11,6% – z sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych.

Ulepszenie środków trwałych – przepisy prawa

Jeżeli ŚT uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wycena początkową tych środków trwałych, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa wycena nabycia przekracza 10.000 zł.

Środki trwałe uważa są ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10.000 zł i wydatki te powodują wzrost wart. użytkowej w stosunku do wycen z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.

Środki trwałe w przepisach prawa

Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a przedmioty podlegające amortyzacji i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g określenie wartości początkowej środka trwałego, wartości niematerialnych i prawnych oraz firmy nie przekracza 10.000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

Składniki majątku, o których mowa w art 16a-16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego oraz wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h dokonywanie odpisów amortyzacyjnych ust. 1 pkt 4.

Środki trwałe są ulepszone, gdy…

Jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji, modernizacji, ich wartość początkową, ustaloną zgodnie z ust. 1, 3-9 i 11-15, powiększamy o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10.000 zł.

Odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych

1. Podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 11, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środka trwałego zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej kwocie tych odpisów amortyzacyjnych.
2. Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w ust. 7, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub stosować zasady określone w art. 22h odpisy amortyzacyjne ust. 4. Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych zgodnie z ust. 1 lub art. 22i stawki amortyzacyjne, przesłanki podwyższania i obniżania; suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 wykaz kosztów uzyskania przychodów ust. 1, nie może przekroczyć ich kwoty początkowej środka trwałego.

Jak wycenić ujawniony środek trwały?

Wycena ujawnionego środka trwałego, czyli aktywów trwałych ujętych w bilansie firmy, można przeprowadzić na różne sposoby, w zależności od kontekstu i celu wyceny. Kilka powszechnie stosowanych metod:

1. Wartość księgowa: Metoda ta opiera się na wartości, która jest ujęta w księgach jako koszt nabycia aktywów pomniejszony o odpisy amortyzacyjne. Jest łatwa do uzyskania, ponieważ opiera się na danych z księgi głównej firmy.
2. Wartość rynkowa: Ta metoda polega na wycenie dóbr na podstawie ich aktualnej ceny rynkowej. Może obejmować szacowanie ceny, po której można by sprzedać podobne aktywa na rynku, biorąc pod uwagę obecne warunki i popyt.
3. Wycena na podstawie porównywalnych transakcji: Ta metoda polega na analizie cen podobnych aktywów sprzedanych niedawno na rynku. Można porównać podobne transakcje nieruchomości, pojazdów lub maszyn, aby uzyskać przybliżoną wartość ujawnionych aktywów trwałych.
4. Wycena kosztowa: Ta metoda opiera się na oszacowaniu kosztu odtworzenia lub zastąpienia aktywów trwałych. Może obejmować szacowanie kosztów zakupu nowych dóbr o podobnych parametrach lub uwzględnianie kosztów budowy od zera.
5. Wycena dochodowa: Ta metoda opiera się na przepływach dochodowych generowanych przez aktywa trwałe. Przewidywane lub historyczne przepływy dochodowe mogą być dyskontowane przy użyciu określonej stopy dyskontowej, a suma przyszłych ceny netto może stanowić wycenę ujawnionych środków trwałych.

Warto zauważyć, że każda z tych metod ma swoje ograniczenia i może prowadzić do różnych wyników w zależności od specyfiki dóbr, rynku i okoliczności. W praktyce często stosuje się kombinację różnych metod, aby uzyskać bardziej kompleksową ocenę wartości ujawnionych środków trwałych.

Kto wycenia środki trwałe?

Wycena środków trwałych może być przeprowadzana przez różne osoby albo podmioty, w zależności od kontekstu i wymogów. Podmioty, które często są zaangażowane w wycenę środków trwałych:

• Wewnętrzne działy księgowe: W przypadku wyceny na potrzeby księgowości i bilansowania, wewnętrzne działy księgowe firmy są odpowiedzialne za określanie wartości ujawnionych ś.tr. na podstawie przyjętych zasad rachunkowości i zgodnie z odpowiednimi standardami, takimi jak Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) lub Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR).
• Niezależni biegli rewidentzy: W przypadku audytu finansowego, zewnętrzni biegli rewidentzy mogą być zaangażowani do przeprowadzenia weryfikacji i oceny wartości środków trwałych. Biegli rewidentzy są niezależnymi ekspertami, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w zakresie wyceny aktywów trwałych.
• Ekspertyzy wyceny: W przypadku bardziej skomplikowanych albo specjalistycznych dóbr trwałych, takich jak nieruchomości, przedsiębiorstwa, maszyny przemysłowe itp., mogą być zaangażowani specjaliści w dziedzinie wyceny. Ci eksperci posiadają specjalistyczną wiedzę i doświadczenie w wycenie konkretnych rodzajów aktywów i są niezależni od firmy.
• Rynkowe agencje wyceny: W niektórych przypadkach firmy mogą korzystać z usług agencji wyceny, które specjalizują się w określonych branżach lub rodzajach aktywów. Te agencje prowadzą badania rynku i analizy, aby powstała rzetelna wycena na podstawie danych rynkowych i najlepszych praktyk w danym sektorze.
• Warto zauważyć, że wybór odpowiedniej osoby albo podmiotu do wyceny ś.tr. zależy od skali, specyfiki aktywów i potrzeb firmy. Istotne jest, aby wycena środków trwałych była przeprowadzana przez kompetentne i niezależne podmioty, które posiadają odpowiednią wiedzę i doświadczenie w dziedzinie wyceny dóbr trwałych.

Jak obliczyć wartość rynkową środka trwałego?

Wycena wartości rynkowej środka trwałego może być złożonym procesem, który zależy od rodzaju i specyfiki danego aktywa. A to są ogólne podejścia do obliczania ceny rynkowej środka trwałego:

1. Porównanie transakcji na rynku. Można analizować ceny podobnych środków trwałych, które zostały niedawno sprzedane na rynku. Porównanie cen podobnych aktywów, uwzględniając ich stan, wiek, parametry i lokalizację, może dostarczyć przybliżonej ceny rynkowej.
2. Konsultacja z ekspertami rynkowymi. Zwrócenie się do specjalistów albo ekspertów z danej branży/rynku może pomóc w określeniu wartości rynkowej środka trwałego. Ci eksperci posiadają wiedzę na temat aktualnych trendów rynkowych, popytu i podaży w branży, co może wpłynąć na wartość dóbr.
3. Analiza danych rynkowych. Można skorzystać z dostępnych źródeł danych rynkowych, takich jak raporty branżowe, indeksy rynkowe albo platformy handlowe, aby uzyskać informacje na temat cen podobnych aktywów na rynku. Analiza tych danych może dostarczyć wskazówek dotyczących wartości rynkowej.
4. Wycena środków trwałych przez biegłych rewidentów. W przypadku bardziej skomplikowanych dóbr, takich jak nieruchomości, przedsiębiorstwa czy specjalistyczne maszyny, można skorzystać z usług biegłych rewidentów albo ekspertów w dziedzinie wyceny dokonuje się. Ci specjaliści przeprowadzą szczegółową analizę i ocenę majątku na podstawie różnych czynników, takich jak lokalizacja, kondycja techniczna, przyszłe przepływy dochodowe itp.
5. Przyjmuje się, że warto pamiętać, że wartość rynkowa środka trwałego może różnić się od ceny księgowej/kosztowej, ponieważ uwzględnia ona aktualne warunki rynkowe i czynniki zewnętrzne. Dokładne obliczenie wartości rynkowej może wymagać wsparcia ekspertów i odpowiedniej analizy specyfiki aktywu oraz warunków rynkowych, która nie jest.